Ψείρα επί...κεφαλής!

Τι είναι η ψείρα της κεφαλής;

Ξέρουμε πως το συγκεκριμένο θέμα θα σας δημιουργήσει φαγούρα, αλλά για να αντιμετωπίσεις μια κατάσταση το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να την γνωρίσεις από κοντά. Οπότε…

• Τον άνθρωπο προσβάλλουν 2 είδη ψείρας: η ψείρα του ανθρώπου (που διακρίνεται σε ψείρα του τριχωτού και σε ψείρα του σώματος) και η ψείρα του εφηβαίου.
• Από αυτές λίγο μεγαλύτερη σε μέγεθος είναι ψείρα του σώματος.
• Η ψείρα με την οποία θα ασχοληθούμε εν προκειμένω, δηλαδή η ψείρα κεφαλής, διαθέτει 3 ζευγάρια πόδια.
• Το ενήλικο θηλυκό είναι ένα γκρι-άσπρο έντομο μήκους 3-4 χιλιοστών. Το αρσενικό είναι ελαφρά μικρότερο.
• Για καλή μας τύχη, η διάμετρος της δαγκάνας τους ταιριάζει μόνο με εκείνη της τρίχας του κεφαλιού και έτσι δεν μεταφέρεται σε άλλη περιοχή του σώματος.

Πως ζουν οι ψείρες;

Κατά τη διάρκεια της ζωής τους (περίπου 40 ημέρες) το θηλυκό γεννά πάνω κάτω 300 αυγά με συχνότητα 7-10 ημερησίως. Η κατάλληλη θερμοκρασία για την εκκόλαψη δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 31°C, γι’ αυτό και τα αυγά προσκολλώνται στις τρίχες κοντά στο δέρμα. Από το τελευταίο, μάλιστα, εξηγείται που το κούρεμα με την «ψιλή», απομακρύνει ψείρες και κόνιδες, αλλά αφήνει τα αυγά φωλιασμένα στο κεφάλι του πάσχοντα.

Αυτά έχουν σχήμα ωοειδές, καλύπτονται από ένα τοίχωμα, έχουν το χρώμα του δέρματος, βρίσκονται σε επαφή μαζί του και δεν είναι εύκολο να τα διακρίνεις. Ωστόσο, όταν η νύμφη εκκολαφτεί και βγει από το αυγό, η κόνιδα, δηλαδή το άδειο κέλυφος, γίνεται εύκολα ορατή, αφού είναι άσπρη στο χρώμα. Αναζητήστε την στην βρεγματική και στην ινιακή χώρα του τριχωτού, όπου εμφανίζεται με μεγαλύτερη πυκνότητα. Προσοχή, όμως, γιατί μπορεί να την μπερδέψετε με πιτυρίδα ή κατάλοιπα διαφόρων λακ και να πάρετε άδικα την… ψυχρολουσία!

Η ψείρα, τώρα, για να ζήσει χρειάζεται να τραφεί με ανθρώπινο αίμα. Γι’ αυτό, μακριά από το δέρμα και το αίμα μπορεί να επιζήσει για ένα μόνο 24ωρο. Αν η θερμοκρασία στο περιβάλλον ανέβει (πχ. όταν το άτομο έχει πυρετό), τότε η ψείρα θα φύγει προς αναζήτηση νέου ξενιστή. Γι αυτό και συχνά συνιστάται τη συχνή χρήση θερμού αέρα με το πιστολάκι κατά το στέγνωμα των μαλλιών μετά το λούσιμο. Κι επειδή τα αυγά της συνηθίζουν να προσκολλώνται στις ίνες των ρούχων, με προτίμηση στα ρούχα που έρχονται σε επαφή με το δέρμα, το βράσιμο τους και το σιδέρωμα είναι ιδανική λύση για την εξολόθρευσή τους.

Μάθετε κι αυτό:

Τα αυγά επωάζονται επί 8 περίπου ημέρες και η ψείρα είναι ώριμη σε 15-20 μέρες περίπου. Γενικά, ένα μολυσμένο άτομο, έχει λιγότερες από 12 ζωντανές ψείρες στο τριχωτό ανά πάσα στιγμή, αλλά μπορεί να έχει εκατοντάδες βιώσιμα, εκκολαπτόμενα και νεκρά αυγά.

Πως μεταδίδονται οι ψείρες;

Οι ψείρες είναι πιο συχνές στα παιδιά απ’ότι στους ενήλικες και οι γυναίκες όλων των ηλικιών προσβάλλονται συχνότερα από τους άντρες. Δεν φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του μήκους της τρίχας και της συχνότητας της μόλυνσης. Αντίθετα μάλιστα, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το μακρύ μαλλί εμποδίζει τη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Η μεγάλη πλειοψηφία των μολύνσεων γίνεται με άμεση επαφή των κεφαλιών κι έτσι ο υπερπληθυσμός είναι ο σημαντικότερος παράγοντας μετάδοσης. Παλιότερα, η μεταδοτικότητα είχε συνδεθεί με τη φτώχεια, την αμάθεια, τη φτωχή υγιεινή και τον υπερπληθυσμό, όμως, όπως αποδείχθηκε οι ψείρες δεν κάνουν διακρίσεις και προσβάλλουν όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Αντίθετα με τον ξεκάθαρο ρόλο της άμεσης επαφής, υπάρχουν συγκρουόμενες απόψεις για το κατά πόσον μπορούν να μεταδοθούν οι ψείρες από εστίες μόλυνσης, όπως καπέλα, χτένες, βούρτσες κτλ. Άλλα πιθανά μέσα μετάδοσης της λοίμωξης είναι οι πετσέτες, τα κλινοσκεπάσματα, τα ρούχα, οι κορδέλες κεφαλής, τα φουλάρια, τα πουλόβερ.

Κατά συνέπεια, ένα κορίτσι που δανείζεται μια χτένα από μια συμμαθήτριά της, κάποιος που δοκιμάζει ένα καπέλο σε ένα κατάστημα, παιδιά που μοιράζονται το ίδιο κρεβάτι, ένας ταξιδιώτης που ακουμπά το κεφάλι του στο μαξιλάρι του καθίσματος ενός μεταφορικού μέσου, μπορούν να μολυνθούν!

Πώς να τις προλάβετε

Ο μεγαλύτερος μύθος για τις ψείρες είναι ότι αποτελούν δείγμα «απλυσιάς» του παιδιού. Πριν λοιπόν καταδικάσετε τον εαυτό σας ως κακό γονιό μάθετε ότι οι ψείρες δεν δρουν… ρατσιστικά! Είτε καθαρό είτε βρώμικο, άσχετα από ηλικία, φύλο, και τάξη οι ψείρες «αγαπούν» το ανθρώπινο κεφάλι γιατί τρέφονται από αυτό. Ένας άλλος μεγάλος μύθος είναι φυσικά ότι πηδάνε ή πετάνε από κεφάλι σε κεφάλι. Ωστόσο, οι ψείρες δεν έχουν φτερά. Για να τις προλάβετε υπάρχουν μερικές απλές οδηγίες:

1. Πείτε στο παιδί σας να προσπαθήσει να μην έρχεται σε επαφή το κεφάλι του με το κεφάλι άλλων παιδιών, είτε είναι στο σχολείο, στην παιδική χαρά, στο γυμναστήριο ή και παίζοντας στο σπίτι.
2. Μάθετέ το να μην μοιράζεται χτένες, βούρτσες, καπέλα, μαντήλια, μπαντάνες ή άλλα αξεσουάρ και προσωπικά αντικείμενα (ειδικά όσα έρχονται σε επαφή με το κεφάλι) ειδικά με παιδιά που έχουν ψείρες. Επίσης αποφύγετε τις επισκέψεις σε σπίτια φίλων του με ψείρες.
3. Στεγνώνετε τα μαλλιά του παιδιού με μπιστολάκι και σιδερώνετε όλα τα ρούχα ανεξαιρέτως.
4. Αν το παιδί σας ή άλλο μέλος της οικογένειας ήρθε σε επαφή με κάποιον που έχει ψείρες εξετάστε το κεφάλι του κάθε τρεις με τέσσερις μέρες για να τις προλάβετε στα αρχικά στάδια. Ειδικά παρακολουθήστε αν ξύνει συχνά το κεφάλι του, μια ένδειξη ότι οι ψείρες είναι εδώ!

 Τι; Δεν τις προλάβατε; Μάθετε εδώ πως θα τους δώσετε τα «παπούτσια» στο χέρι!